Kur’an-ı Kerim’in luğat ve ıstılah manası nedir? devamı..

18. Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerin tekrar edilmelerinin sebebi ve gayesi nedir?


Kur’an-ı Kerim’in içerisinde bazı ayetlerin tekrar edildiği bilinen bir gerçektir. Kur’an’da geçen bu tekrarlar özellikle Kur’an kıssalarında bulunmaktadır. Kur’an-ı Kerim’de ayetlerin tekrar edilmesinin sebebi; tekrar edilen şeyin önemini ortaya koyup, onun üzerine dikkat çekmektir. Ayetlerin tekrar edilmesinin çeşitli gayelerini vardır. Bu gayeler; teşvik etmek, sakındırmak, rağbeti artırmak ve haberleri tey’id edip kuvvetlendirmek olarak sayılabilir. Ancak şunu hatırlatalım ki; birçok kez bizim tekrar sandığımız ayetler, aslında tekrar olmayıp farklı bağlamlarda farklı nüansı açıklamaktadırlar.


19. Kur’an- Kerim’de kıssalar var mıdır? Kıssaların Kur’an’da anlatılış gayeleri nedir?


Kıssalar hacim olarak yaklaşık Kur’an’ın yarısını oluştururlar. Bu yüzden onları anlamak oldukça önemlidir. Kıssa, Türkçe’deki hikayenin Arapça karşılığı sayılabilir. Ancak kıssa yerine hikaye tabirini kullanmamalıyız. Çünkü; hikaye vaki olmamış durumlar için kullanılırken, kıssa vaki olmuş olayları açıklamak için kullanılmaktadır.


Kur’an kıssalarının anlatılış gayelerinin başında, Kur’an’ın indiriliş maksatlarını gerçekleştirmek gelmektedir. Ayrıca bütün peygamberlerin İslam’ı tebliğ ettiklerini açıklamak, Peygamberin peygamberliğini ispatlamak ve muhatapların gerekli dersleri almalarını sağlamak gibi gayeleri de vardır. Kur’an kıssalarında; inanç, amel ve ahlaki alanlarda mü,min’e zarar verecek olan hal ve hareketler açıklanarak, onların bu tehlikelerden kendilerini korumaları sağlanır.


Ancak okuyucumuza şunu hatırlatmakta fayda görüyoruz. Yüce Allah’ın öğüt ve ibret almamız için indirmiş olduğu Kur’an kıssaları, birçok müfessirin elinde hikayelere dönüştürülmüştür. Bu müfessirler tabiun zamanında kültürümüze bulaşan israiliyatı ve uydurma haberleri bol bol nakletmiş ve okuyucuyu gereksiz ayrıntılarla uğraştırmışlardır. Biz kıssalarla ilgili Kur’an’da verilmeyen gereksiz ayrıntılara dalmamalı ve asıl olan mesajdan uzaklaşmamalıyız.


20. Kur’an’da icaz var mıdır?


Kur’an-ı Kerim; Allah tarafından, Cebrail vasıtasıyla, Hz Muhammed’e indirilen muciz bir kitaptır. Bu kitabın icazı karşısında en büyük şairler ve hatipler aciz kalmışlar ve asla benzerini getirememişlerdir. Hz Peygamber döneminde Arap edebiyatının ustası olan Arap şairlerinin bazıları O’nun ayetlerinin benzerini getireceklerini iddia etmiş ancak başarılı olamamışlardır. Sonunda O’nun ilahi bir kelam olduğunu kabul etmek zorunda kalmışlardır. Günümüzde de Kur’an’ın çelişkiden uzak olan mucize metni karşısında bir çok müşteşrik teslim olmuş ve O’nun ilahi kitap olduğunu kabul etmek zorunda kalmışlardır.


21. Kur’an’da misaller niçin anlatılmıştır?


Kur’an-ı Kerim’de; anlatılmak istenenlerin muhatapların zihnine yaklaştırılması için çeşitli misaller açıklanmıştır. Bilindiği gibi, misaller verilerek soyut kavramlar somutlaştırılır ve muhatapların daha kolay anlamaları sağlanır. Eğitimde çok önemli bir yeri olan misallerle anlatım, Kur’an-ı Kerim’inde muhataplarını bilgilendirmek için sıkça kullandığı bir yöntemdir. Misaller, bir fikri pekiştirmek, öğüt vermek, teşvik etmek ve sakındırmak gibi maksatlarla yapılabilir. Kur’an-ı Kerim’de de bu sebeplerden dolayı misaller verilmiştir.


22. Surenin luğat ve ıstılah manası nedir?


Lugatta Sure; yüksek rütbe, şeref, güzel ve yüksek bina gibi manalara gelmektedir. Istılahta ise, Kur’an-ı Kerim’in muhtelif kısım ve tabakaları teşkil eden, ayetlerden meydana gelen başı ve sonu bulunan Kur’an parçaları diye tarif edilmiştir.


Kur’an-ı Kerim’de 114 sure vardır. Bu surelerin en uzunu 286 ayet olan Bakara suresi, en kısa sure ise 3 ayet olan Kevser suresidir.


23. Kur’an-ı Kerim’deki Sureler isimlerini nereden almıştır?


Kur’an-ı Kerim’deki sureler isimlerini; kıssasını ihtiva ettikleri şahsiyetlerden, topluluklardan, konulardan, ilk kelimelerden, surenin ilk ayetinde geçen bir kelimeden veya başlarındaki Huruf-u Mukatta’alardan almış olabilir.


Kur’an-ı Kerim’de bazen bir sureye iki isim verildiği gibi, bazen de iki sureye bir isim verilmiştir. Mesela; Fatiha suresinin Fatiha, Ummu’l Kitap, El Esas…vb birçok isim verilmişken, Felak ve Nas surelerinin ikisine birden “Muavvizeteyn” adı verilmiştir.


24. Kur’an-ı Kerim’deki surelerin sıralaması tevkifi mi yoksa sahabenin içtihadıyla mıdır?


Surelerin tertibinin tevkifi mi, yoksa sahabenin içtihadıyla mı yapıldığı konusunda alimlerin çeşitli yorumları olmuştur. Bazıları farklı sahabe mushaflarını delil getirerek, tertibin sahabelerin içtihadı sonucu oluştuğunu söylerken, bazıları da “Hz Osman dönemindeki imam mushafla şimdikilerin sıralaması aynıdır.” Diyerek tevkifi olduğunu iddia etmişlerdir. Bunlar, bunda şifahi bir emir olmasa da fiili bir tevkifilik söz konusu olmuş ve kimse de bu sıralamaya itiraz etmemiştir, demişlerdir. Bir üçüncü grupta “tevkifi olan bölümler olduğu gibi, içtihadi olan bölümleri de vardır.” demiştir. Sonuç olarak bu konuda tam bir fikir birliği yoktur. Biz bu görüşler içerisinden “surelerin tertibinin tevkifi olduğu” görüşünü tercih ediyoruz. Bununda sebebi; geçmişte ve günümüzde alimlerin büyük bir çoğunluğu bu görüşü tercih etmişlerdir. Yine Kur’an-ı Kerim üzerinde yapılan çalışmalar bu görüşü teyid edici sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.


25. Mekki sureler ve Medeni sureler denince ne anlaşılır?


Kur’an-ı Kerim bir kısmı Mekke’de bir kısmı da Medine’de olmak üzere yaklaşık 23 yıllık bir dönemde nazil olmuştur. O’nun Mekke’de nazil olan surelerine “Mekki sureler”, Medine’de nazil olan surelerine ise “Medeni sureler” adı verilmiştir. Ancak bu ayrım mutlak manada doğru denilemez. Çünkü; bir surenin bazı kısımları Mekke’de, bazı kısımları ise Medine’de nazil olmuş olabilir.Yani bir surenin tamamı Mekke’de veya Medine’de nazil olmamış olabilir. Bu yüzden Mekki sure dediklerimizin içerisinde Medeni ayetler veya Medeni sure dediklerimizin içerisinde Mekki ayetler olabilir bunu göz ardı etmemek gerekir. Yine, surelerin içerisindeki bazı ayetlere alimlerin bazıları Mekki derken bazıları Medeni diyebilmektedir. Alimlerin bu konularda farklı yorumlarının olması son derece doğaldır. Bu ihtilaflar Kur’an-ı Kerim’de fazlalık veya noksanlık şüphesi ortaya çıkarmayan, alimlerin rivayetleri değerlendirmede farklı kriterleri esas aldığından kaynaklanan ihtilaflardır.


26. Kur’an-ı Kerim’deki Mekki surelerin özellikleri nelerdir?


a) Secde ayeti ihtiva eden sureler


b) “Kella” kelimesi ihtiva eden sureler


c) “Ya eyyuhennesu” ihtiva edip içinde “Ya eyyuhellezine emenu” bulunmayan bütün sureler Yani içerisinde Ey insanlar hitabı olanlar Mekki Ey İman edenler hitabı bulunanlar ise Mekki değildir. (Hacc suresi 77. Ayet müstesna)


d) Enbiyanın ve geçmiş ümmetlerin kıssalarını ihtiva eden sureler (Bakara suresi hariç)


e) Adem ve İblis kıssasını ihtiva eden bütün sureler (Bakara suresi hariç)


f) Huruf-u Mukatta’a ile başlayan bütün sureler (Bakara ve A’li imran sureleri hariç)


27. Kur’an-ı Kerim’deki Mekki surelerin ihtiva ettikleri konular nelerdir?


Kur’an-ı Kerim’in Mekki surelerine baktığımızda, onlarda; geçmiş peygamber ve kavimlerden bahsedilerek fert ve toplumun helakine yol açan itikat ve amellere örneklerin verildiği görülür. Bu örnekler üzerinde insanları düşündürülerek, ıslah edilmeye çalışılır.


Bu surelerde; akide bozukluğunun olduğu putperest Mekke toplumundaki fertlerin, eski atalarından gelen bilgilere körü körüne bağlılıkları zemmedilmiş ve Allah’a yaklaştırsınlar diye kendilerine ibadet edilen putların asla onlara şefaatçi olamayacakları belirtilmiştir. Sonuç olarak, Mekki surelerde müşriklerin putperestliğine delillerle karşı çıkılarak Allah’a iman, Ahirete iman …vb akidevi konular üzerinde ısrarla durulmuştur.


28. Kur’an-ı Kerim’deki Medeni surelerin özellikleri nelerdir?


a) Cihad ahkamını açıklayan sureler


b) Şer’i had ve cezaları, miras paylarını, içtimai ve medeni kanunları devletler hukukuna ait bazı hükümleri ihtiva eden sureler.


c) Münafıklardan bahseden sureler(Ankebut suresi hariç)


d) Ehl-i kitap ile münakaşa ve onları sapıklıklarından dönmeye çağıran sureler ( Bakara ve Al’i imran sureleri gibi)


29. Kur’an-ı Kerim’deki Medeni surelerin ihtiva ettikleri konular nelerdir?


Medeni surelerde; daha çok ibadet, muamelat ve ukubat üzerinde duruluyor ve Toplum içindeki farklı görüşlere sahip grupların birbirleriyle münasebetlerini düzenleyen dini hükümler belirleniyor.


30. Kur’an-ı Kerim’deki bir surenin Mekki veya Medeni olduğunu bilmemizin faydaları nelerdir?


a) Mekki ve Medeni surelerin bilinmesi; İslam’ın teşri tarihinin bilinmesine, Kur’an’daki tedricilik esasının daha iyi kavranmasına olanak sağlar. Böylece O’nun ayetleri daha iyi anlaşılmış ve doğru bir şekilde tefsir edilmiş olur.


b) Kur’an-ı Kerim’deki farklı muhataplara yapılan farklı davet şekillerinden haberdar olmamıza yardımcı olur. Bizde bu örnekleri dikkate alarak muhataplarımızın farklılığına göre farklı davet metotları kullanırız. Ayrıca muhataplarımızı da daha iyi tanımış oluruz.


c) Siyer, İslam’ın doğru anlaşılması için mutlaka bilinmesi gerekli olan bir daldır. Ama ne yazık ki, kültürümüzde itibar edilen siyer kitapları birçok zayıf ve uydurma rivayetleri barındırmakta, bu sebeple de Müslümanlar arasındaki ihtilafı körüklemektedir. Bu kitapların içerisindeki rivayetler bazılarına göre tenkit edilmesi gereken uydurma bir rivayetken, diğerlerine göre aynı rivayet sahih bir hüccet olmaktadır. Fırkalar ve alimler arasındaki bu ihtilaflar hiçbir zaman bitmemiş ve bitmeyecektir. İşte Kur’an-ı Kerim’in Mekki ve Medeni surelerinin bilinmesi siyer kitaplarındaki tarihi açıdan tenkit edilmesi gerekli olan bu ihtilafları çözmemize yarar. Yine nüzul kronolojisi iyi bilindiğinden siyer kitaplarında sıkça rastlanılan uydurma rivayetleri de düzeltmemize yarar.

saol paylaşım için ...